Veltwijckparkstadion

Een straat in het dorpscentrum. Een grasvlakte in het Veltwijckpark waarop alleen twee oude vergeelde doelen staan. En een plek op de erelijst van de Belgische beker. Veel blijft er niet over van Germinal Ekeren, de polderclub die op 1 juni 1997 met winst in de cupfinale tegen Anderlecht zijn mooiste moment kende.

Het verhaal begint ergens in het midden van de jaren zeventig, in de luwte van de stadsrand van Antwerpen, in een dorp dat net uit de greep van de oprukkende haven was gebleven. Oorderen, Wilmarsdonk en Lillo waren een decennium eerder verdwenen onder een metersdikke zandlaag, maar Ekeren blijft gespaard. Wie zoals de families Snelders en Verhaegen de polder moet verlaten, belandt vaak in Ekeren.

Van daaruit starten zij een succesvolle bouwfirma op die in de Antwerpse noordrand betaalbare gezinswoningen neerzet. De jaren zestig brengen voorspoed, de middenklasse krijgt koopdracht, en de firma Versnel (Verhaegen plus Snelders) floreert. Na enig aandringen beginnen René Snelders en de broers Jos en Albert Verhaegen in 1976 een plaatselijke amateurclub te sponsoren. Germinal zwerft al jarenlang anoniem door de achterafzaaltjes van het grote voetbalhuis. Jos Verhaegen, een man die in zijn jonge jaren nog bij Antwerp, Beerschot en Olse Merksem had gevoetbald, speelt op zijn 35e zelfs nog enkele wedstrijden mee. Al snel neemt het trio de macht over in de bestuurskamer, de club begint aan zijn opmars. Amper vijftien jaar later zou het Veltwijckstadion de Europese gigant Celtic Glasgow ontvangen.

Aanvankelijk weerklinkt nog door de polder in de namen van de tegenstanders: Luchtbalboys, Zandvliet, Lage Kaart, Berendrecht, Donk... Onder impuls van manager Jean Fraiponts haalt Germinal uit het Nederlandse amateurvoetbal transfervrij talent binnen. Met onder anderen speler/trainer Dick Beek (ex-prof bij Haarlem) promoveert ‘rood-geel’ naar de nationale reeksen, maar pas vanaf tweede klasse komt de club in beeld bij de nationale voetbalvolgers. Zelden zal een club uit die reeks zoveel talent verzameld hebben als het toenmalige Germinal. Een greep: Henk Vos, Harm Van Veldhoven, Joël Bartholomeussen, Gunther Hofmans, Peter Van Wambeke, Michel van de Korput, Ronny Prins... Geen wonder dat de club meteen doorstoot naar de elite. In het park waar een paar jaar eerder Heultje en Zwarte Leeuw passeerden, staan nu grote clubs als Anderlecht en Club Brugge.

Als goede huisvaders besturen de heren Verhaeghen en Snelders hun vereniging. Een legertje vrijwilligers houdt de kosten beperkt. Desnoods bouwt de voorzitter in de zomerse hitte mee aan een tribune of veegt hij op een barre winteravond eigenhandig de sneeuw weg van de grasmat. Een slim transferbeleid stoffeert de kern. Germinal heeft een voorkeur voor twee types. Routiniers als Simon Tahamata, Ernie Brandts en Jos Daerden komen als 35-plussers transfervrij naar Ekeren, waar ze een tweede jeugd beleven. Met zijn zes rood-gele seizoenen voetbalt Tahamata, klein van gestalte maar groot van talent en gigantisch van hart, zelfs nergens langer dan in Ekeren. Zijn afscheidswedstrijd in mei 1996 tegen een selectie van Molukse voetballers groeit uit tot een van de meest emotionele middagen uit de Ekerse historie. Germinal omringt zijn krasse knarren met jong talent, dat voor een prikje komt en voor een fortuin vertrekt. Een greep, opnieuw: Henk Vos, Joël Bartholomeeussen, Tomasz Radzinski, Christophe Kinet, Didier Dheedene, Eric Deflandre...

Het poldermodel bloeit volop in de jaren negentig, maar het sportieve succes vertaalt zich onvoldoende in aangroei van publiek of budget. In amper dertien seizoenen had rood-geel zijn mars vanuit de krochten van het provinciale voetbal naar de topklasse voltrokken, maar de allereerste thuiswedstrijd in eerste klasse op 20 augustus 1989 blijkt een moment vol sombere symboliek. Alle voortekenen ogen nochtans gunstig. KV Mechelen komt als regerend landskampioen naar het Velt-wijckpark, bulkend van vedetten als Michel Preud’homme, Philippe Albert, Marc Wilmots, Lei Clijsters, John Bosman en Erwin Koeman... Het is een stralende zondagmiddag, met een zweem van derby erbovenop. En toch vullen de tribunes van het Veltwijckstadion zich slechts met amper 4.000 toeschouwers.

Bij critici duikt meteen de vraag op hoelang dit project zo weinig respons van publiek en sponsors zou kunnen verdragen? Hoe stralend het affiche ook is, of hoe aansprekend de prestaties, de daaropvolgende seizoenen zwelt de achterban nauwelijks aan. In oktober 1991 meldt de Europese grootheid Celtic Glasgow zich in Ekeren. Vergrijsde inwoners kijken ontroerd toe hoe de Schotse horden, even luidruchtig als vredelievend, het slaapdorp tussen stad en polder zijn leukste dag sinds de bevrijding bezorgen. Tijdens de wedstrijd bruist het stadion als nooit tevoren. Alleen: het volume Schotten overstijgt in ruime mate het aantal thuisaanhangers. Later zou een Europese wedstrijd tegen Servette Genève geen duizend betalenden lokken.

Terwijl de opgang van Germinal Ekeren zich voltrekt, zakken elders in de Metropool de plaatselijke traditieclubs steeds dieper weg. Antwerp FC houdt het verval nog even op afstand, maar Beerschot en Berchem beginnen al in de jaren tachtig water te maken. Tegen het einde van de jaren '90 besliste de KBVB om licenties in te voeren voor voetbalteams met bepaalde (onrealistische) regels voor de stadions. De thuisbasis van Ekeren, Veltwijckpark, was niet volledig uitgerust volgens die normen en KFC Germinal Ekeren keek tegen een mogelijke degradatie naar derde klasse aan als het niet snel een oplossing zou vinden. Een oplossing werd gevonden in een fusie met het bijna failliete Beerschot VAC, dat vroeger een van de absolute topploegen in België was maar door heel wat financiële problemen in een donkere put terechtkwam. Vanaf 2000 zou Germinal in zijn samensmelting met Beerschot zelfs de enige eersteklasser aan de Schelde worden. De polder neemt wraak op de stad, wiens oprukkende haven de kaalslag in Wilmarsdonk en omgeving had veroorzaakt.

Na drie bekerfinales, waarvan één overwinning, een handvol Europese campagnes en een lange strijd tegen de bierkaai eindigt in 1999 het Ekerse verhaal. Na een klacht van enkele buurtbewoners beveelt de Raad van State de afbraak van het Veltwijckstadion. Germinal ging zoals het gekomen was; zonder grote gebaren of hoge woorden. Niemand bestormt het veld of belaagt buurtbewoners. Een vochtige ooghoek hier, een krop in de keel daar: meer is het niet. Verder dan de stadsrand reikt de snik evenmin. De club verkast naar Stadion Het Kiel, vijftien kilometer zuidelijker. Daar reanimeren de mannen uit de polder het noodlijdende Beerschot, een vereniging die had wat Germinal miste: een rijke traditie en een ruime achterban. Dertig jaar paars-wit wanbeleid heeft Beerschot naar de rand van de afgrond geloodst. De helpende hand uit het noorden is meer dan welkom. Germinal Ekeren vervelt tot Germinal Beerschot (Antwerpen).

Tot in 2013 blijven de naam ‘Germinal’ en het bijhorende stamnummer 3530 doorleven. Twee jaar eerder heeft de Leuvense brokkenpiloot Patrick Vanoppen in het Olympisch Stadion de macht overgenomen van de families Verhaegen en Snelders. De geschiedenis van het Belgisch voetbal kent een lange lijst vol lapzwanzen en narcisten, maar Vanoppen verdient daarin een ereplaats. Hij laat ‘Germinal’ weghalen uit de clubnaam, iets wat zijn medestanders onder de supporters eerder al met een klad verf op de inrijpoort hadden gedaan. Amper twee jaar later weerklinken de doodsklokken op het Kiel. Het afbraakwerk wordt voltooid als in 2013 met het bankroet van Beerschot ook het stamnummer 3530 ter ziele gaat.

Stadion verdwenen, stamnummer verdwenen, naam verdwenen. Zoals gezegd: er rest nog weinig van dat verhaal. Germinal dreigt in de mist der tijden te verdwijnen. Gelukkig is er, voor altijd, die plek op de lijst met bekerwinnaars. Bij 1997 staat vermeld: KFC Germinal Ekeren. Dat blijft.

(Bron: Gazet van Antwerpen)